38) Maclaine Pontstraat 9

Leon Salomon Kannewasser

* 21-11-1879 Den Helder

† 04-06-1943 Sobibor - 63 jaar

Maartje Salomon Kannewasser

* 18-03-1888 Den Helder

† 04-06-1943 Sobibor - 55 jaar

Aron Salomon Kannewasser

* 07-09-1874 Den Helder

† 04-06-1943 Sobibor - 68 jaar

Jacomina Kannewasser-Oudkerk

* 07-11-1881 Den Helder

† 04-06-1943 Sobibor - 61 jaar

Jansje van Zwanenberg

* 25-08-1921 Oss - overlevende onderduik

Leon, Maartje en Aron zijn broers en zuster van elkaar, uit een groot gezin. Vader Salomon Aron Kannewasser en moeder Jansje (Gittel) Leon Beek hadden 15 kinderen, te weten Aron, Leon, Simon, Koosje (Gittel), opnieuw een Leon, Philip, Abraham, Meijer, Eva, Maartje, Jochem, Jacob, Bettje, Mietje en Rozette (Retje). Van deze in totaal 15 kinderen zijn er zes op zeer jonge leeftijd overleden. Koosje is in 1935 gestorven; Eva en Rozette (Retje) hebben de Holocaust overleefd. Aron, Leon, Abraham, Meijer, Maartje en Mietje zijn door de nazi's vermoord.

Leon Salomon Kannewasser, geboren op 21 november 1879 in Den Helder, trouwde op 24 oktober 1897 in Den Helder met Esther Philip Vrieslander, geboren op 21 november 1881 in Den Helder als dochter van Philip Lazarus Vrieslander (winkelier in galanteriën) en Retje (Betje) Leon Beek. Op 5 februari 1924 overleed Esther Vrieslander en de volgende dag op de Joodse Begraafplaats in Den Helder begraven.

Op 20 september 1907 werd in Den Helder hun zoon Salomon Leon Kannewasser geboren. Hij werd textielgrossier van beroep en trouwde op 8 juni 1937 in Amsterdam met Cato Vaz Dias, geboren 5 mei 1906 in Amsterdam, dochter van Mozes Vaz Dias en Esther Wijnschenk. Zij woonden in Den Helder, waar zij vanaf 23 december 1942 geregistreerd stonden zij als V.O.W. (Vertrokken, Onbekend, Waarheen); hetgeen zoveel betekende als ondergedoken. Salomon Leon en zijn vrouw Cato hebben de Holocaust overleefd.

Nadat Leon Kannewassser weduwnaar geworden was, woonde hij geruime tijd samen met zijn ongetrouwde zuster Maartje Salomon Kannewasser, geboren 18 maart 1888 in Den Helder, in de Zuidstraat 88 in Den Helder. Leon runde een manufacturenzaak en zijn zuster was huishoudster. In 1942 verhuisden Leon en Maartje naar de McLaine Pontstraat 9 in Alkmaar. Op 25 juni 1942 werden zij gedwongen te verhuizen naar Amsterdam, Lekstraat 130 II. Op 22 februari 1943 moesten zij opnieuw verhuizen en kwamen terecht in de Reitzstraat 8 I in Amsterdam-Oost. Leon had een functie bij de Joodse Raad, waardoor hij voorlopig "gesperrt bis auf weiteres" vrijgesteld was van deportatie. Maartje had deze status niet. Sinds 11 september 1942 was Leon "medewerker evacuatie" op de Nieuwe Keizersgracht, wat wil zeggen dat hij behulpzaam was voor diegenen die door de Duitsers gedwongen waren te verhuizen naar wijken in Amsterdam, waar zij als Joden makkelijker konden worden opgepakt om te worden gedeporteerd. Ten tijde van de grote razzia’s van eind mei 1943 in Amsterdam, toen alle vrijstellingen van deportatie kwamen te vervallen, werden Maartje en Leon zelf ook opgepakt en afgevoerd naar Westerbork, waar zij op 26 mei 1943 terecht kwamen in barak 62. Op 1 juni 1943 werden beiden op transport gesteld naar Sobibor waar zij bij aankomst op 4 juni 1943 direct werden vermoord.

Aron Salomon Kannewasser werd als oudste zoon geboren op 7 september 1874 in Den Helder. Hij trouwde 11 februari 1913 in Den Helder met Jacomina Oudkerk, een dochter van Benjamin Oudkerk en Klaartje van Tijn. Voor zover bekend hadden Aron en Jacomina geen kinderen. Aron en Jacomina woonden in Den Helder op de Kanaalweg 161 waar hij zijn bedrijf runde. Hij was manufacturier. Het is onduidelijk wanneer Aron en Jacomina naar Alkmaar kwamen. Zij waren officieel niet aangemeld, maar gingen inwonen bij Leon en Maartje in de Maclaine Pontstraat. 23 december 1942 werden zij gedwongen om naar Amsterdam te verhuizen, waar zij terechtkwamen in de Sarphatistraat 107 II, een inwoning bij Groenheim. De Duitsers hadden vanaf augustus 1942 de Sarphatistraat omgedoopt tot Muiderschans, want straten vernoemd naar Joden waren niet toegestaan. Op 23 februari 1943 werden zij beiden afgevoerd naar Westerbork en tijdelijk ondergebracht in barak 55. En op 2 maart 1943 werden zij met het eerste transport gedeporteerd naar Sobibor, Het transport omvatte totaal 1.105 gedeporteerden, die allen bij aankomst aldaar op 5 maart 1943 onmiddellijk werden vermoord. Ook Aron Salomon Kannewasser en zijn vrouw Jacomina Oudkerk werden die dag daar om het leven gebracht.

Tussen 3 juli 1941 en 7 mei 1942 komt ook Jansje van Zwanenberg (winkeljuffrouw) hier wonen, nadat zij tussen 5 maart 1941 en 3 juli 1941 in Hofdijkstraat 7 bij de familie Prins heeft gewoond. Jansje is de jongste dochter van Levie van Zwanenberg en Eva Salomon Kannewasser, die een zus is van de Kannewasser-broers en zussen. Zij overleeft de oorlog door onderduik.

Herdenkingsstenen voor Leon Salomon Kannewasser, Maartje Salomon Kannewasser, Aron Salomon Kannewasser en Jacomina Kannewasser-Oudkerk, Maclaine Pontstraat 9, Alkmaar

Bron: Stichting Herdenkingsstenen Joods Alkmaar