V-actie

Een van de oudste bronnen over het gebruik van het V-teken stamt uit 1330. Volgens een bekend volksverhaal zou het symbool zijn afgeleid van het gebaar van boogschutters, die vochten in het Engelse leger tijdens de Slag bij Azincourt. Volgens de legende wilden de Fransen, indien zij de slag wonnen, bij alle gevangen genomen Britten de wijs- en middelvinger afsnijden zodat ze niet langer een boog konden hanteren. Engelsen staken de vingers als strijdlustige uitdaging op: wij hebben ze nog en zullen jullie overwinnen.

Midden juli 1941 lanceerde het voor de bezette gebieden gerichte Engelse radiopropaganda de V-actie. V for Victory: tik het V-teken in morsetekens (··· —) te pas en te onpas . Schilder het V-teken op alle voorwerpen, die zich daarvoor lenen. Achtervolg de Duitsers met die V’s , zodat zij elk ogenblik worden geconfronteerd met het feit dat de victorie niet voor hen zal zijn.

De bedenker van de V-actie was de Belg Victor de Laveleye. Hij was naar Londen gevlucht en werkte daar voor de op België gerichte uitzendingen van de BBC. Op 14 januari 1941 riep Laveleye in zijn programma alle Belgen op om de letter V te gebruiken als teken van verzet. De V stond voor “Victoire” in het Frans en voor “Vrijheid” in het Nederlands. Binnen enkele weken begonnen er V's te verschijnen op muren in België, Nederland en Noord-Frankrijk. De V-campagne verspreidde zich over Europa en werd vooral bekend toen Churchill op 19 juli 1941 en daarna het teken maakte. Wijsvinger en middelvinger in een V-vorm opsteken met de palm van de hand naar iemand gericht.

Aardig idee dat V-teken, maar het idee werd de Engelsen uit de handen geslagen. Op 17 juli 1941 nam Goebbels, de Duitse minister van propaganda, de actie over.

Heel snel daarna waren op heel veel gebouwen geschilderde V’s zichtbaar met daarbij vaak de tekst: “V=Victory, want Duitsland wint voor Europa op alle fronten”. Maar er werd natuurlijk ook de spot mee gedreven.

Churchill die het V-teken geeft.

Bron: Verzetsmuseum.org

Duits aanplakbillet V=Victorie, want Duitschland wint voor Europa op alle fronten!

Bron: beeldbank.40-45nu.nl

Spotprent V=Victorie, Duitschland wint voor Europa op alle frontpagina's

Bron: oorlogsschriften.nl

Spotprent V=Victorie, Duitschland verzuipt op alle fronten.

Bron: verzetsmuseum.org

Ook in Alkmaar waren er geschilderde V-tekens op gebouwen. Bijvoorbeeld op de Elise van Calcar kleuterschool aan de Dr. Schaepmankade waren deze aangebracht. De foto met Duitse militairen is van 4 oktober 1941. Een wazig V-teken is in 2019 nog steeds zichtbaar op het gebouw.

Ook op een woonhuis in de Anjelierstraat is zo'n V-teken nog te zien, zie foto rechts beneden. Van deze wordt gezegd dat die in 1945 is geschilderd tijdens de bevrijding.



Hiernaast een foto uit 1954 van een huis aan de Ingelandstraat 10 in het Rooie Dorp in Alkmaar.

Dit V-teken is waarschijnlijk door de bewoners geschilderd bij de bevrijding.

Bron: Teun Jansen

Duitse soldaten marcherend door de Dr. Schaepmankade met de V-tekens op de Elise van Calcar kleuterschool.

Bron: Regionaal Archief Alkmaar

V-teken op de oude Elise van Calcar kleuterschool aan de Dr. Schaepmankade in 2019.

V-teken geschilderd op de muur van een woonhuis in de Anjelierstraat in 2020.