Scheinflughafen 12

ScheinFlughaven 12

Medio 1940 is de Flugplatz Bergen door de Duitsers in gebruik genomen. Om de geallieerde aandacht voor dit vliegveld af te leiden, wordt in juli 1941 door de Duitsers een begin gemaakt met de aanleg van een schijnvliegveld. Aangeduid als ScheinFlughaven 12 (SF 12). Het ligt ten zuiden van de Vennewatersweg in Heiloo, ter hoogte van de driesprong in Malevoort - Vennewatersweg.

De bedoeling was de voor Flugplatz Bergen bedoelde bombardementen en beschietingen naar SF 12 te trekken.

De SF 12 had een bezetting van enkele manschappen. Achter een boerderij stond een bunker die onderdak verschafte aan hen.

De manschappen konden na een aanval van een vijandelijk vliegtuig ook brandstichten, waarmee de schijn werd gewekt dat de aanvaller een treffer had. De brandhaard bestond uit een betonnen goot met teer, en een verwarmingselement. Daarop lagen lappen, die waren gedrenkt in petroleum. De bedoeling was dat na het afwerpen van bommen, de brandhaard zou worden aangestoken, waarmee de indruk werd gewekt dat de vliegers het doel had getroffen. Er wordt beweerd dat ongeveer een-derde van de aanvallen die op vliegveld Bergen hadden moeten plaatsvinden in op het schijnvliegveld hebben plaatsgevonden.

Even ten zuiden van de bunker stonden de hallen: houten bouwsels met zeildoek overspannen waaronder ‘s nachts verlichting brandde, zodanig dat ze vanuit de lucht waarneembaar waren; zij moesten de slecht verduisterde hangars voorstellen.


De sloten, die door het “vliegveld” liepen, waren gecamoufleerd met rietmatten bestrooid met gras.

Kosten noch moeite waren gespaard om alles zo echt mogelijk te doen lijken. In Duitse Lagerberichten wordt melding gemaakt van het systematisch aanvallen op zowel het echte als het schijnvliegveld. Maar uit een geallieerd rapport van 19 november 1942, blijkt dat zij nauwkeurig van het bestaan van het "vliegveld" op de hoogte waren. Een gedetailleerd kaartje geeft precies de ligging aan.

Aan de oostkant van al dit fraais stond een hangar waarin een vliegtuig dat naar buiten kon worden gereden. Het was echter een “dummy” van hout, die vanaf enige afstand op een echte Messerschmidt Bf 109 leek. Het toestel stond op een metalen wagen met lorriewielen, twee vóór en één achter in het midden. De wagen was uitgerust met een 10 pk driefasen-elektromotor. Het houten vliegtuig stond op een smalspoorrail met middenrail met een lengte van ca. 750 meter. Op elk van de drie rails was een fase aangesloten. Als vanuit de bunker de stroom werd ingeschakeld, begon het vliegtuig te rijden en begonnen de boordlichten te branden. Aan het einde van deze startbaan was een stroomonderbreker waardoor het vliegtuig tot stilstand kwam. Nadat het vliegtuig weer was teruggereden, kon er weer opnieuw gestart worden.


Hieronder een Britse kaart uit de oorlogstijd. Vliegveld Bergen is duidelijk aangegeven als Bergen/Alkmaar Aerodrome en onderaan in het midden, is met "Bergen/Bollendorp" de Dummy (schijnvliegveld) van vliegveld Bergen ingetekend. Opmerkelijk is de "Dummy Flare-Path etc." , gelegen in het huidige natuurgebied 't Groote Ganzenveld. Dit waren dummy lichtbakens ter misleiding van een landingsbaan.

Hieronder een kaart met een overzicht van alle vliegvelden en bijbehorende schijnvliegvelden. Deze kaart is te vinden in het museum Bevrijdende Vleugels in Best. Niet alle (schijn)vliegvelden waren tegelijkertijd in gebruik.